İşverenlerin personel istihdamı sürecinde en çok dikkat ettiği konulardan biri SGK maliyeti olmaktadır. Bir çalışan için yapılan ödemeler yalnızca net maaşla sınırlı kalmaz; sigorta primleri, işsizlik sigortası, gelir vergisi gibi çeşitli kalemleri de kapsar. Bu nedenle SGK maliyeti nasıl hesaplanır sorusu hem yeni girişimciler hem de mevcut işverenler için büyük önem taşır. Yazının devamında SGK maliyetinin nasıl hesaplandığını, hangi unsurların bu maliyeti etkilediğini ve örneklerle maliyetin nasıl değiştiğini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
SGK Maliyeti Nedir?
SGK maliyeti, bir işverenin çalıştırdığı sigortalı personel için Sosyal Güvenlik Kurumu’na yaptığı tüm zorunlu ödemelerin toplamıdır. Bu ödemeler brüt maaş üzerinden hesaplanır ve içerisinde hem işçi hem de işveren payı yer alır. SGK prim oranları ve vergi kesintileri, işverenin toplam maliyetini doğrudan etkiler. Bu nedenle çalışan başına oluşan SGK maliyeti, işe alım süreçlerinde bütçeleme açısından kritik rol oynar.
SGK Maliyeti Hesaplanırken Nelere Dikkat Edilir?
SGK maliyetinin doğru bir şekilde hesaplanması için dikkat edilmesi gereken bazı temel unsurlar bulunur. Bunlar, brüt maaş, sigorta prim oranları, vergi dilimleri ve teşviklerden oluşur.
Brüt Ücretin Belirlenmesi
SGK maliyeti hesaplamasında ilk adım, çalışanın brüt maaşının belirlenmesidir. Çünkü tüm kesintiler bu tutar üzerinden yapılır ve işverenin cebinden çıkacak toplam maliyeti bu rakam şekillendirir.
İşçi ve İşveren Prim Oranları
SGK prim oranları, işçi ve işveren arasında paylaşılır. İşveren, çalışan için %15,5 ila %22,5 arasında değişen bir oranda SGK primi öder. Bu oran, çalışan sayısına ve sektör bazında uygulanan teşviklere göre farklılık gösterebilir.
Vergi Kesintileri ve Fonlar
Brüt maaştan gelir vergisi, damga vergisi ve işsizlik sigortası gibi kesintiler yapılır. Bu vergiler, işverenin maliyet hesabında dikkate alması gereken diğer unsurlardır. Ayrıca engelli çalışanlar ya da genç istihdamı gibi durumlarda çeşitli vergi indirimleri ve teşvikler devreye girebilir.
2025 Yılına Göre Örnek SGK Maliyeti Hesaplaması
Aşağıda, 2025 yılı için brüt maaşı 20.002 TL olan bir çalışan üzerinden SGK maliyetinin nasıl hesaplandığı örneklendirilmiştir:
| Maliyet Kalemi | Tutar (TL) |
|---|---|
| Brüt Ücret | 20.002 |
| SGK İşveren Payı (%20,5) | 4.100,41 |
| İşsizlik Sigortası İşveren Payı (%2) | 400,04 |
| SGK İşçi Payı (%14) | 2.800,28 |
| İşsizlik Sigortası İşçi Payı (%1) | 200,02 |
| Damga Vergisi (%0,759) | 151,01 |
| Gelir Vergisi | 3.000* (yaklaşık) |
| Toplam İşveren Maliyeti | 24.502,45 TL |
*Gelir vergisi, kişinin medeni durumu ve çocuk sayısına göre değişiklik gösterebilir. Yukarıdaki örnek ortalama bazda verilmiştir.
SGK Maliyetini Etkileyen Teşvikler Nelerdir?
SGK maliyetinde düşüş sağlayabilecek bazı devlet teşvikleri mevcuttur. Bu teşvikler belirli kriterleri sağlayan işverenlere uygulanır.
5 Puanlık Prim İndirimi
İşverenler düzenli prim ödedikleri takdirde SGK işveren priminden 5 puanlık indirim hakkına sahip olur. Bu da doğrudan SGK maliyetini düşürür.
Engelli İstihdam Teşviki
Engelli çalışan istihdam eden işverenler, SGK primlerinin tamamını veya büyük bir kısmını devletten geri alabilir. Bu durum maliyetleri ciddi şekilde azaltır.
Genç ve Kadın İstihdamı Teşvikleri
18-29 yaş arası gençler veya kadın çalışanlar için belirli sürelerde SGK primlerinin bir kısmı devlet tarafından karşılanabilir. Böylece SGK maliyeti minimuma iner.
SGK Maliyeti Düşürmek İçin Hangi Yöntemler Kullanılır?
İşverenler, bazı stratejik adımlarla SGK maliyetini yasal sınırlar çerçevesinde düşürebilir. Bu yöntemler hem kısa hem de uzun vadeli bütçe avantajı sağlar.
Teşvikleri Takip Etmek
Teşvik programlarının güncel olarak takip edilmesi, maliyet planlamasında en etkili araçtır. Her yıl farklı sektörlere özel fırsatlar sunulabilir.
Doğru Brüt Ücret Belirleme
Çalışanlara ödenecek brüt maaşın doğru seviyede tutulması, SGK primleri üzerinden maliyet optimizasyonu sağlar. Bu denge, hem işveren hem de çalışan için faydalı olur.
Prim Günlerini Optimize Etmek
Çalışma saatlerinin tam ve eksiksiz olması, SGK maliyetinin sağlıklı hesaplanmasını sağlar. Ayrıca prim gün sayısında eksik giriş yapılması, cezai yaptırımlara yol açabilir.
SGK Maliyeti Hangi Durumlarda Artar?
Bazen SGK maliyeti beklenenden daha yüksek çıkabilir. Bunun çeşitli nedenleri vardır.
Ek Mesai ve Prim Ödemeleri
Fazla mesai, ikramiye veya prim ödemeleri brüt maaşı artırır. Bu da doğrudan SGK primlerini yükselterek maliyeti artırır.
Teşvik Dışı Kalan Personel
Bazı personeller, teşvik kapsamına girmeyebilir. Bu durumda işveren SGK primlerinin tamamını kendi ödemek zorunda kalır.
Sektörel Farklılıklar
Bazı sektörlerde işveren SGK prim oranları farklılık gösterebilir. Örneğin, inşaat ve maden sektöründe işveren payı daha yüksek olabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Aşağıda “SGK Maliyeti Nasıl Hesaplanır?” ile ilgili sıkça sorulan sorular ve yanıtları yer almaktadır:
SGK işveren payı nedir ve kaçtır?
SGK işveren payı, bir çalışanın brüt maaşı üzerinden işverenin ödediği prim oranıdır. Genellikle %20,5 oranındadır ancak bu oran sektöre ve teşviklere göre değişiklik gösterebilir.
İşçinin SGK primi işverene mi yük olur?
İşçi primleri çalışan maaşından kesilse de SGK priminin işveren payı doğrudan işverenin maliyetini oluşturur. Dolayısıyla toplam maliyeti belirlemede önemli bir etkendir.
Teşvikler SGK maliyetini nasıl düşürür?
Devlet destekli teşvikler, SGK işveren payında doğrudan indirim sağlar. Bu sayede işverenin çalışan başına yaptığı maliyet daha düşük olur.
2025’te SGK prim oranları değişti mi?
2025 yılı itibarıyla SGK prim oranlarında genel bir değişiklik olmamıştır. Ancak sektör bazlı veya teşvikli istihdamlarda farklı uygulamalar söz konusu olabilir.
SGK maliyetinin içinde hangi vergiler vardır?
SGK maliyeti hesaplanırken damga vergisi, gelir vergisi ve işsizlik sigortası primleri de dikkate alınır. Bunlar brüt maaş üzerinden hesaplanarak toplam maliyeti etkiler.
SGK maliyeti ile brüt maaş aynı şey mi?
Hayır, brüt maaş sadece çalışanın geliridir. SGK maliyeti ise işverenin bu maaşa ek olarak yaptığı tüm resmi ödemelerin toplamıdır.
SGK teşvikinden kimler faydalanamaz?
Prim borcu olan işverenler, kayıt dışı istihdam sağlayanlar ya da belirlenen şartları yerine getiremeyenler teşviklerden yararlanamaz ve maliyet avantajını kaybeder.
SGK maliyetini azaltmak yasal mıdır?
Yasal teşvik ve avantajlardan faydalanarak SGK maliyetini azaltmak tamamen yasal ve teşvik edilen bir durumdur. Ancak usulsüz yollarla yapılması cezai sonuçlar doğurabilir.
