Çamlıca Camii, mimarisi, büyüklüğü ve fonksiyonlarıyla Türkiye’nin en büyük camisi olmasının yanında, yapım süreci ve maliyetiyle de dikkat çeken bir projedir. 2013 yılında temeli atılan ve 2019 yılında ibadete açılan bu dev yapı, sadece bir ibadethane değil; aynı zamanda kültürel ve sosyal alanlarıyla çok yönlü bir kompleks olarak inşa edilmiştir. Çamlıca Camii’nin yapımında kullanılan malzemeler, işçilik ve ek yapılar da dikkate alındığında toplam maliyet büyük bir merak konusu haline gelmiştir. Bu yazıda, Çamlıca Camii’nin yapım maliyeti ile ilgili tüm detaylara, harcama kalemlerine ve projenin finansal boyutuna odaklanıyoruz.
Çamlıca Camii’nin Maliyeti Ne Kadar Oldu?
Çamlıca Camii’nin inşaat süreci, yaklaşık 6 yıl sürmüş ve proje kamu-özel iş birliği ile hayata geçirilmiştir. Caminin yapım maliyeti resmi kurumlarca net olarak açıklanmasa da, yapı alanı, teknik detaylar ve kullanılan malzeme kalitesi göz önünde bulundurularak 2025 yılı değerleriyle güncellenmiş tahmini maliyet 290 milyon dolar civarındadır. Bu rakam güncel döviz kurlarıyla yaklaşık 9 milyar TL’ye karşılık gelmektedir. Maliyetin büyük kısmı yapı malzemeleri, taş işçiliği, iç dekorasyon ve sosyal tesislerin inşasına ayrılmıştır.
Yapım Aşamalarında Hangi Harcamalar Yapıldı?
Çamlıca Camii’nin inşasında sadece ana ibadet alanı değil, aynı zamanda kültür merkezi, müze, sanat galerisi, kütüphane, otopark ve çevre düzenlemeleri gibi birçok alan için harcama yapılmıştır. Caminin bulunduğu alan toplamda 57 bin metrekare olup, kapalı alan büyüklüğü ise 63 bin metrekaredir. Bu devasa yapı için yapılan harcamalar detaylı şekilde aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Yapı Harcama Kalemleri
Harcama Kalemi | Tahmini Tutar (TL) |
---|---|
Ana İbadet Alanı İnşaatı | 3.100.000.000 |
Sosyal Tesisler ve Kültürel Alanlar | 1.800.000.000 |
İç Mekân Süslemeleri ve Hat Sanatı | 900.000.000 |
Elektrik, Mekanik ve Altyapı | 1.100.000.000 |
Otopark ve Peyzaj Düzenlemesi | 750.000.000 |
Mühendislik ve Danışmanlık Hizmetleri | 350.000.000 |
Toplam Maliyet (2025 Değeri) | 9.000.000.000 |
Bu tabloda görüldüğü gibi en yüksek maliyet kalemi ibadet alanı inşaatıdır. Ardından sosyal tesisler ve kültürel alanlar gelirken, altyapı ve süsleme işçiliği de kayda değer bir bütçeyi kapsamaktadır.
Caminin Finansmanı Nasıl Sağlandı?
Çamlıca Camii’nin finansmanı büyük ölçüde bağışlar, vakıf kaynakları ve kamu destekli katkılarla sağlanmıştır. Projenin kamu bütçesine yük oluşturmaması adına yürütülen finansal modelde, hayırseverlerin bağışları büyük rol oynamıştır. Ayrıca inşaat sürecinde birçok malzeme ve işçilik, sponsorluk yoluyla karşılanmıştır.
Çamlıca Camii’nin Kapasitesi ve Özellikleri
Cami, aynı anda 63 bin kişinin ibadet edebileceği kapasitededir. Bu yönüyle Türkiye’nin en büyük, dünyanın ise sayılı büyük camileri arasında yer alır. Cami kompleksinde 3.500 araçlık kapalı otopark, 11.000 metrekarelik müze ve sanat galerisi, 1.000 kişilik konferans salonu ve kapsamlı bir kütüphane yer almaktadır. Bu çok yönlü yapıların her biri projeye hem fonksiyonel hem de maliyet açısından değer katmaktadır.
Diğer Büyük Cami Projeleriyle Kıyaslama
Çamlıca Camii, maliyeti ve büyüklüğü bakımından Türkiye’deki diğer cami projeleriyle kıyaslandığında zirvededir. Örneğin; Ankara’daki Kocatepe Camii’nin 1987 yılındaki maliyeti bugünkü rakamlarla yaklaşık 700 milyon TL’ye denk gelirken, Çamlıca Camii bu tutarın 10 katına yakın bir bütçeyle inşa edilmiştir. Yine Sultanahmet ya da Selimiye Camii gibi tarihî eserlerle kıyaslandığında da günümüz şartlarında yapılabilecek maliyet farkı oldukça belirgindir.
Yapım Sürecinde Karşılaşılan Zorluklar
Projenin uzun soluklu olması, büyük ölçekli inşaat alanı ve mimari detaylar, yapım sürecinde çeşitli zorluklara neden olmuştur. Özellikle İstanbul’un zemin yapısı, ulaşım engelleri ve finansal kaynakların sürekli sağlanması, projeyi zaman zaman yavaşlatmıştır. Ancak titizlikle yürütülen planlama ve proje yönetimi sayesinde inşaat süreci kesintisiz olarak tamamlanmıştır.

Çamlıca Camii’nin Ekonomik ve Sosyal Katkısı
Yapım maliyeti yüksek olsa da, cami açıldığı günden bu yana İstanbul’un sosyal ve kültürel hayatına ciddi katkılar sunmuştur. Turistik ziyaretler, dini organizasyonlar, kültürel etkinlikler ve müze faaliyetleri ile bölge ekonomisine canlılık kazandırmıştır. Ayrıca istihdam yönüyle de inşaat sürecinde binlerce kişiye iş imkânı sunmuştur.
Sıkça Sorulan Sorular
Aşağıda Çamlıca Camii’nin Yapım Maliyeti ile ilgili sıkça sorulan sorular ve yanıtları yer almaktadır:
Çamlıca Camii’nin toplam maliyeti ne kadar oldu?
2025 yılı itibarıyla güncellenmiş rakamlarla Çamlıca Camii’nin toplam yapım maliyeti yaklaşık 9 milyar TL olarak tahmin edilmektedir.
Caminin inşaat süresi ne kadar sürdü?
Cami 2013 yılında temellendirilmiş, 2019 yılında ise ibadete açılmıştır. Toplamda 6 yıl süren bir inşa süreci olmuştur.
Çamlıca Camii ne kadar kişi kapasitelidir?
Cami aynı anda 63 bin kişiyi ağırlayabilecek şekilde planlanmıştır.
Proje hangi kaynaklarla finanse edildi?
Yapım maliyeti büyük oranda bağışlar, hayırsever katkıları ve vakıf destekleriyle karşılanmıştır.
Caminin içinde başka hangi alanlar yer alıyor?
Müze, sanat galerisi, kütüphane, konferans salonu, otopark ve sosyal alanlar yer almaktadır.
Çamlıca Camii Türkiye’nin en büyük camisi mi?
Evet, kapasite ve toplam alan bakımından Türkiye’nin en büyük camisidir.
Maliyet zamanla artış gösterdi mi?
Proje süresince döviz kuru ve inşaat maliyetlerindeki artış nedeniyle toplam maliyet yükselmiştir.
Benzer cami projeleriyle karşılaştırıldığında ne kadar fark var?
Kocatepe, Sabancı veya Selimiye gibi camilere kıyasla 5 ila 10 kat daha fazla maliyetle yapılmıştır.